ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ -ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΔΕΠΥ)
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που έχοντας ως κυρίαρχα χαρακτηριστικά την απροσεξία και την υπερκινητικότητα – παρορμητικότητα, μπορεί να δημιουργήσει επιμέρους δυσκολίες τόσο στο ίδιο το παιδί, όσο και στο περιβάλλον του. Ένας τομέας που μπορεί να επηρεαστεί είναι η επικοινωνία και συγκεκριμένα η κατανόηση, η έκφραση και οι κοινωνικές δεξιότητες.
Κατανόηση
Αυτή είναι η ικανότητα ενός παιδιού να κατανοήσει, συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων ακρόασης, να ακολουθήσει οδηγίες και να κατανοήσει φράσεις και προτάσεις. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά δυσκολεύονται να ακούσουν, θεωρούν δύσκολο ν' ακολουθήσουν τις οδηγίες στο σπίτι και στο σχολείο, αποσπώνται όταν κάποιος μιλάει σε αυτά και δεν συγκεντρώνονται.
Συμβουλές
Κατανόηση
Αυτή είναι η ικανότητα ενός παιδιού να κατανοήσει, συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων ακρόασης, να ακολουθήσει οδηγίες και να κατανοήσει φράσεις και προτάσεις. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά δυσκολεύονται να ακούσουν, θεωρούν δύσκολο ν' ακολουθήσουν τις οδηγίες στο σπίτι και στο σχολείο, αποσπώνται όταν κάποιος μιλάει σε αυτά και δεν συγκεντρώνονται.
Συμβουλές
- Το λιγότερο είναι περισσότερο! Σε γενικές γραμμές, όταν μιλάτε σε ένα άτομο με ΔΕΠΥ είναι καλύτερο να μη μιλάτε πάρα πολύ, επικεντρωθείτε στο θέμα και να είστε λακωνικοί.
- Προσπαθήστε να βρίσκεστε πρόσωπο με πρόσωπο, όταν περιμένετε από το παιδί να σας ακούσει.
- Περιορίστε τις αποσπάσεις της προσοχής στο περιβάλλον, όταν μιλάτε (κλείστε την τηλεόραση/ραδιόφωνο/υπολογιστή κ.τ.λ.)
- Δώστε στο παιδί μια παρακίνηση πριν αρχίσετε να διατυπώνετε μια πρόταση. Για παράδειγμα, πείτε «άκου!» ή χρησιμοποιήστε το όνομά του.
- Αν πρέπει να δώσετε περισσότερες εντολές, δοκιμάστε τον κατακερματισμό της πρότασης σε μικρότερα μέρη για να βοηθήσετε το παιδί σας να ακολουθήσει (π.χ. «πάρε τις κάλτσες και το τζιν σου, [παύση], φέρε τα στο μπάνιο, [παύση], βάλε τα στο σωρό με τα υπόλοιπα σκούρα ρούχα».
Έκφραση
Η ΔΕΠΥ συχνά επηρεάζει την ικανότητα ενός παιδιού να προωθήσει το μήνυμά του ευκρινώς, να συνθέσει νοηματικές προτάσεις και να εκφράσει τα συναισθήματά του επαρκώς. Τα παιδιά που έχουν ΔΕΠΥ συχνά φαίνεται να βιάζονται όταν μιλούν και χρειάζονται κάποια βοήθεια για να βεβαιωθούν ότι έχουν γίνει αντιληπτά. Επίσης, ορισμένες διαταραχές συμπεριφοράς συχνά συνδέονται με τη ΔΕΠΥ. Τα παιδιά με συχνά αντιδρούν στις απογοητεύσεις τους και χρειάζονται βοήθεια για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με κατάλληλους τρόπους, χρησιμοποιώντας λέξεις χωρίς πράξεις.
Συμβουλές
Κοινωνικές Δεξιότητες
Αυτές είναι οι δεξιότητες που απαιτούνται για να αλληλεπιδράσει με τους άλλους, συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων συζήτησης (π.χ. να μη διακόπτει, να είναι εντός θέματος κ.ά.), της γλώσσα του σώματος (π.χ. οπτική επαφή, εκφράσεις του προσώπου κ.τ.λ.) και κοινωνικές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Το παιδί με ΔΕΠΥ συχνά διακόπτει, μιλά συνεχώς, έχει προβλήματα στην εναλλαγή μέσα σε ένα διάλογο, μπορεί να είναι θορυβώδες και να αναλάβει τον έλεγχο σε κοινωνικές καταστάσεις. Οι μη λεκτικές δεξιότητες μπορεί επίσης να είναι επηρεασμένες. Για παράδειγμα ένα παιδί που αποσπάται εύκολα, συχνά δεν επιδιώκει οπτική επαφή με τους άλλους και τους κάνει να αισθάνονται ότι δεν ενδιαφέρεται. Παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά θεωρούν ότι είναι πραγματικά δύσκολο να βρουν σωστές λύσεις στα προβλήματά τους και είναι δύσκολο να δούνε τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους.
Συμβουλές
Υπάρχουν τέσσερα βασικά δομικά στοιχεία:
1. Προσδιορίστε το πρόβλημα
2. Σκεφτείτε άλλες λύσεις
3. Σκεφτείτε τις συνέπειες για κάθε λύση
4. Σχεδιάστε μελλοντικές καταστάσεις.
Πηγή: Therapy act
Η ΔΕΠΥ συχνά επηρεάζει την ικανότητα ενός παιδιού να προωθήσει το μήνυμά του ευκρινώς, να συνθέσει νοηματικές προτάσεις και να εκφράσει τα συναισθήματά του επαρκώς. Τα παιδιά που έχουν ΔΕΠΥ συχνά φαίνεται να βιάζονται όταν μιλούν και χρειάζονται κάποια βοήθεια για να βεβαιωθούν ότι έχουν γίνει αντιληπτά. Επίσης, ορισμένες διαταραχές συμπεριφοράς συχνά συνδέονται με τη ΔΕΠΥ. Τα παιδιά με συχνά αντιδρούν στις απογοητεύσεις τους και χρειάζονται βοήθεια για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με κατάλληλους τρόπους, χρησιμοποιώντας λέξεις χωρίς πράξεις.
Συμβουλές
- Μιλήστε με το παιδί αργά και με σχετικά σταθερή και ήρεμη φωνή. Κάποιες φορές ίσως χρειαστεί να είστε περισσότερο έντονοι, μόνο και μόνο για να τραβήξετε την προσοχή του!
- Αν έχετε χάσει τη σειρά των λόγων του παιδιού σας, σταματήστε το και ζητήστε να κάνει διευκρινίσεις, ενώ ταυτόχρονα διαβεβαιώστε το ότι ακούγατε λέγοντάς του μερικά από όσα κατανοήσατε. Για παράδειγμα, «εντάξει, περίμενε ένα δευτερόλεπτο, άκουσα ότι ήσουν στο πάρκο και ήθελες να παίξεις ένα παιχνίδι, (παύση), αλλά πες μου ποιος ήταν εκεί και τι ήθελες να παίξεις»;
- Να είστε παράδειγμα στη σωστή έκφραση των συναισθημάτων. Χρησιμοποιήστε πολλά συναισθηματικά λόγια και δηλώσεις σε πρώτο πρόσωπο π.χ. «ευχαριστώ για τη βοήθεια στον κήπο της γιαγιάς σήμερα. Είμαι τόσο περήφανη για σένα!»
Κοινωνικές Δεξιότητες
Αυτές είναι οι δεξιότητες που απαιτούνται για να αλληλεπιδράσει με τους άλλους, συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων συζήτησης (π.χ. να μη διακόπτει, να είναι εντός θέματος κ.ά.), της γλώσσα του σώματος (π.χ. οπτική επαφή, εκφράσεις του προσώπου κ.τ.λ.) και κοινωνικές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Το παιδί με ΔΕΠΥ συχνά διακόπτει, μιλά συνεχώς, έχει προβλήματα στην εναλλαγή μέσα σε ένα διάλογο, μπορεί να είναι θορυβώδες και να αναλάβει τον έλεγχο σε κοινωνικές καταστάσεις. Οι μη λεκτικές δεξιότητες μπορεί επίσης να είναι επηρεασμένες. Για παράδειγμα ένα παιδί που αποσπάται εύκολα, συχνά δεν επιδιώκει οπτική επαφή με τους άλλους και τους κάνει να αισθάνονται ότι δεν ενδιαφέρεται. Παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά θεωρούν ότι είναι πραγματικά δύσκολο να βρουν σωστές λύσεις στα προβλήματά τους και είναι δύσκολο να δούνε τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους.
Συμβουλές
- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να κοιτάει το πρόσωπο στο οποίο μιλάει και να το κοιτάζει στα μάτια. Εξηγήστε ότι όταν δεν κοιτάζει το άλλο άτομο, εκείνο μπορεί να πιστεύει ότι δεν ενδιαφέρεται και η συζήτηση δεν θα έχει ευοίωνη κατάληξη.
- Εάν το παιδί σας έχει δυσκολία να κάνει εναλλαγές στη συζήτηση (π.χ. φέρεται εγωιστικά, μιλάει υπερβολικά για τα δικά του ενδιαφέροντα, διακόπτει, επιβάλλεται), υπάρχουν μια σειρά από στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ανάλογα με την ηλικία του, συμπεριλαμβανομένης της σηματοδότησης εναλλαγών χρησιμοποιώντας το χέρι σας ή ένα κτύπημα στο τραπέζι, χρησιμοποιώντας ένα χρονόμετρο, λεκτικές προτροπές (π.χ. «η σειρά σου!») ή διαγράμματα για να ενισχύσετε τις σωστές εναλλαγές σε συνομιλίες.
- Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ κάνουν νευρικές κινήσεις και αυτό μπορεί να είναι ενοχλητικό κοινωνικά. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παρατηρήσει τη νευρικότητά του και δώστε του μια εναλλακτική λύση, όπως ένα παιχνίδι εκτόνωσης.
Υπάρχουν τέσσερα βασικά δομικά στοιχεία:
1. Προσδιορίστε το πρόβλημα
2. Σκεφτείτε άλλες λύσεις
3. Σκεφτείτε τις συνέπειες για κάθε λύση
4. Σχεδιάστε μελλοντικές καταστάσεις.
Πηγή: Therapy act