Τι είναι το σύνδρομο της Στοκχόλμης;
Το «σύνδρομο της Στοκχόλμης» περιγράφει το ακόλουθο οξύμωρο σχήμα: το θύμα συμπαθεί τον θύτη του. Πρόκειται για μια σχέση που βασίζεται στην επιβολή εξουσίας μέσα από τον φόβο και την απειλή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, είναι εκείνα των ομήρων και των αιχμαλώτων. Η ονομασία του συνδρόμου προέρχεται από ένα περιστατικό που συνέβη το 1973 στην Στοκχόλμη. Δύο ληστές με την απειλή του όπλου εισέβαλαν σε μια τράπεζα και κράτησαν αιχμαλώτους 4 πολίτες για περίπου 130 ώρες.
Όταν οι πολίτες απελευθερώθηκαν από τους αστυνομικούς, έδωσαν καταθέσεις και περιέγραψαν την κατάσταση ομηρείας με ένα οξύμωρο τρόπο. Ενώ θα περίμενε κανείς ότι οι αναφορές θα ήταν σκληρές και θα σκιαγραφούσαν την ψυχολογική πίεση που βίωσαν, ωστόσο οι αναφορές κινήθηκαν στο αντίθετο μήκος κύματος. Έτσι λοιπόν, έδωσαν την εντύπωση ότι οι ληστές τους προστάτευαν και τους συμπεριφέρονταν με επιείκεια.
Όταν οι πολίτες απελευθερώθηκαν από τους αστυνομικούς, έδωσαν καταθέσεις και περιέγραψαν την κατάσταση ομηρείας με ένα οξύμωρο τρόπο. Ενώ θα περίμενε κανείς ότι οι αναφορές θα ήταν σκληρές και θα σκιαγραφούσαν την ψυχολογική πίεση που βίωσαν, ωστόσο οι αναφορές κινήθηκαν στο αντίθετο μήκος κύματος. Έτσι λοιπόν, έδωσαν την εντύπωση ότι οι ληστές τους προστάτευαν και τους συμπεριφέρονταν με επιείκεια.
|
|
Οι ψυχαναλυτικές ερμηνείες εστίασαν στην ανάγκη της ταύτισης του θύματος με τον θύτη. Μια ανάγκη η οποία απαλλάσσει το θύμα από την εμπειρία του ψυχοτραυματικού γεγονότος και της υψηλής συναισθηματικής πίεσης. Αυτή η μάλλον ασυνείδητη λειτουργία συμβάλει στην αποκατάσταση της ψυχικής ηρεμίας διαμέσου μιας μερικής «διαστρέβλωσης» της πραγματικότητας.
Μοιάζει επίσης, με τη λειτουργία της μνήμης, η οποία ξεχνά καθετί αρνητικό για να απαλλάξει το άτομο από δυσάρεστες αναμνήσεις. Τα παραπάνω αποτελούν σημαντικά στοιχεία για τις ανακριτικές αρχές, ειδικά όταν πρέπει να αποκωδικοποιήσουν ένα γεγονός και μια μαρτυρία. Τέλος, τα θύματα αρνούνται να λάβουν βοήθεια από την οικογένεια ή από αρμόδιους φορείς. Η άρνηση αυτή οφείλεται στην άρνηση του θύματος να λύσει τον δεσμό του με τον θύτη. Αυτός ο δεσμός είναι μια τεχνική ψυχοσυναισθηματικής επιβίωσης και μερικής συμφιλίωσης με τον ίδιο τον φόβο του θανάτου.
Μοιάζει επίσης, με τη λειτουργία της μνήμης, η οποία ξεχνά καθετί αρνητικό για να απαλλάξει το άτομο από δυσάρεστες αναμνήσεις. Τα παραπάνω αποτελούν σημαντικά στοιχεία για τις ανακριτικές αρχές, ειδικά όταν πρέπει να αποκωδικοποιήσουν ένα γεγονός και μια μαρτυρία. Τέλος, τα θύματα αρνούνται να λάβουν βοήθεια από την οικογένεια ή από αρμόδιους φορείς. Η άρνηση αυτή οφείλεται στην άρνηση του θύματος να λύσει τον δεσμό του με τον θύτη. Αυτός ο δεσμός είναι μια τεχνική ψυχοσυναισθηματικής επιβίωσης και μερικής συμφιλίωσης με τον ίδιο τον φόβο του θανάτου.
Το θύμα πλησιάζοντας συναισθηματικά τον θύτη, απομακρύνεται από την ιδέα της προσωπικής απειλής και απώλειας. Χαρακτηρίζει εκείνα τα άτομα που νιώθουν απροστάτευτα και έχουν την ανάγκη μιας κυρίαρχης και δυναμικής παρουσίας, η οποία πολλές φορές ασκεί βία και κακοποίηση με την παθητική συμμετοχή του θύματος.
Συντακτική Ομάδα του Site
Συντακτική Ομάδα του Site