Οι τέσσερις διαστάσεις του στίγματος
Το στίγμα αποτελεί κυρίαρχο συστατικό σε μια κοινωνική συνδιαλλαγή και επαφή. Παρακάτω θα περιγράψουμε μερικές εκδοχές αυτής της κατάστασης.
Τι είναι το στίγμα; Πρόκειται για κάποιο χαρακτηριστικό ενός ατόμου, που τον διαφοροποιεί από την ομάδα ή το σύνολο. Αυτό μπορεί να είναι ένα εξωτερικό γνώρισμα (π.χ. χρώμα δέρματος), χαρακτηριστικό της προσωπικότητας (π.χ. ντροπαλός), σεξουαλικός προσανατολισμός (π.χ. ομοφυλοφιλία) κ.α.
Που οφείλεται; Οφείλεται στην αδυναμία του ανθρώπου να ''συμφιλιωθεί'' με το διαφορετικό ή το ξένο. Αυτά τα δύο τείνουν να στοχοποιούνται και να θεωρούνται "αμαρτήματα".
Που οδηγεί ο στιγματισμός; Ο στιγματισμός έχει σαν συνέπεια την περιθωριοποίηση και τον παραγκωνισμό του ατόμου, που φέρει εκείνο το χαρακτηριστικό. Ο στιγματισμός εκφράζεται με το ακόλουθο δίπολο: οίκτο ή φόβο.
Τι εξυπηρετεί; Βοηθάει την ομάδα να συσπειρωθεί ενάντια στον "αποδιοπομπαίο τράγο". Είναι βολικό να φταίνε οι άλλοι.
Τι είναι το στίγμα; Πρόκειται για κάποιο χαρακτηριστικό ενός ατόμου, που τον διαφοροποιεί από την ομάδα ή το σύνολο. Αυτό μπορεί να είναι ένα εξωτερικό γνώρισμα (π.χ. χρώμα δέρματος), χαρακτηριστικό της προσωπικότητας (π.χ. ντροπαλός), σεξουαλικός προσανατολισμός (π.χ. ομοφυλοφιλία) κ.α.
Που οφείλεται; Οφείλεται στην αδυναμία του ανθρώπου να ''συμφιλιωθεί'' με το διαφορετικό ή το ξένο. Αυτά τα δύο τείνουν να στοχοποιούνται και να θεωρούνται "αμαρτήματα".
Που οδηγεί ο στιγματισμός; Ο στιγματισμός έχει σαν συνέπεια την περιθωριοποίηση και τον παραγκωνισμό του ατόμου, που φέρει εκείνο το χαρακτηριστικό. Ο στιγματισμός εκφράζεται με το ακόλουθο δίπολο: οίκτο ή φόβο.
Τι εξυπηρετεί; Βοηθάει την ομάδα να συσπειρωθεί ενάντια στον "αποδιοπομπαίο τράγο". Είναι βολικό να φταίνε οι άλλοι.
Α διάσταση: Στην πολιτική πραγματικότητα έχει ευρύτατα χρησιμοποιηθεί. Για παράδειγμα, ενοχοποιούνται αποκλειστικά οι μετανάστες για την παραοικονομία, εγκληματικότητα κ.α. Θεωρούνται αποκλειστικά υπεύθυνοι για ότι κακό συμβαίνει. Πρόκειται για τον εύκολο και ανυπεράσπιστο στόχο.
Β διάσταση: Στο πλαίσιο της κοινωνίας συχνά στιγματίζονται οι ομοφυλόφιλοι. Γίνονται αντικείμενο χλευασμού και κοροϊδίας Αυτός ο κοινωνικός εμπαιγμός τους οδηγεί στη μη αποκάλυψη της σεξουαλικής τους ταυτότητας, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει στον αποκλεισμό τους από μια θέση εργασίας.
Γ διάσταση: Στην παρέα συνήθως υπάρχει κάποιο άτομο, που δέχεται τα πυρά για ότι κακό συμβεί. Εάν αυτό το άτομο φύγει από την παρέα, τότε κάποιο άλλο μέλος της παρέας παίρνει τη θέση του. Η παρέα μοιάζει να έχει ανάγκη από εκείνο το άτομο που θα δέχεται τα κάθε μορφής κακοήθη σχόλια.
Δ διάσταση: Γύρω από την ψυχική πάθηση και τους πάσχοντες έχει δημιουργηθεί ένα δήθεν πέπλο μυστηρίου και επικινδυνότητας. Σκεφτείτε την ταινία "ο σχιζοφρενής δολοφόνος" και τις σχετικές μυθοπλασίες με "τρελούς".
Επίλογος: Η αποδοχή στη διαφορετικότητα αποτελεί καθήκον μιας πολιτισμένης κοινωνίας, η οποία σέβεται και εντάσσει το διαφορετικό. Είναι δείγμα συναισθηματικής επάρκειας και υψηλής ενσυναίσθησης, η αποδοχή στο ξένο ή στο νέο. Εξάλλου κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και ιδιαίτερος...
Τσαγκαράκης Βαλεντίνος Σπύρος
Β διάσταση: Στο πλαίσιο της κοινωνίας συχνά στιγματίζονται οι ομοφυλόφιλοι. Γίνονται αντικείμενο χλευασμού και κοροϊδίας Αυτός ο κοινωνικός εμπαιγμός τους οδηγεί στη μη αποκάλυψη της σεξουαλικής τους ταυτότητας, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει στον αποκλεισμό τους από μια θέση εργασίας.
Γ διάσταση: Στην παρέα συνήθως υπάρχει κάποιο άτομο, που δέχεται τα πυρά για ότι κακό συμβεί. Εάν αυτό το άτομο φύγει από την παρέα, τότε κάποιο άλλο μέλος της παρέας παίρνει τη θέση του. Η παρέα μοιάζει να έχει ανάγκη από εκείνο το άτομο που θα δέχεται τα κάθε μορφής κακοήθη σχόλια.
Δ διάσταση: Γύρω από την ψυχική πάθηση και τους πάσχοντες έχει δημιουργηθεί ένα δήθεν πέπλο μυστηρίου και επικινδυνότητας. Σκεφτείτε την ταινία "ο σχιζοφρενής δολοφόνος" και τις σχετικές μυθοπλασίες με "τρελούς".
Επίλογος: Η αποδοχή στη διαφορετικότητα αποτελεί καθήκον μιας πολιτισμένης κοινωνίας, η οποία σέβεται και εντάσσει το διαφορετικό. Είναι δείγμα συναισθηματικής επάρκειας και υψηλής ενσυναίσθησης, η αποδοχή στο ξένο ή στο νέο. Εξάλλου κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και ιδιαίτερος...
Τσαγκαράκης Βαλεντίνος Σπύρος
